Wat kan u als ondernemer doen tegen wijzigende marktomstandigheden zoals prijsstijgingen?

Bent u voornamelijk actief op de B2B-markt? Dan bent u vrij om, weliswaar binnen de lijnen van de wetgeving, uw afspraken met klanten en leveranciers uit te schrijven in een overeenkomst. Er zijn een aantal mechanismen die u kan inbouwen in uw overeenkomsten, die we hierna graag verduidelijken.

1. Prijsaanpassingsclausule

Toegegeven, de prijs is meestal het meest essentiële punt van een overeenkomst. De prijs wordt theoretisch gezien bepaald rekening houdend met de kostenstructuur, overhead en gewenste marge van een onderneming. Echter, deze vraagprijs is vaak het voorwerp van onderhandelingen en discussies tussen koper en verkoper. Van zodra er consensus is, wordt deze doorgaans contractueel overeengekomen.

Kan deze overgekomen prijs naderhand nog aangepast worden door de verkoper ingeval deze geconfronteerd wordt met stijgende aankoop- of grondstofprijzen?

Best voorziet u een prijsaanpassingsclausule in uw contracten. Wij geven graag een aantal juridische aandachtspunten mee waarmee u rekening kan houden:

Vooreerst is er de wet betreffende economische herstelmaatregelen van 30 maart 1976. Deze wet stipuleert dat iedere prijsaanpassingsclausule gekoppeld aan het indexcijfer van de consumptieprijzen of een ander indexcijfer van rechtswege nietig is. Daarenboven mag door de prijsaanpassingsclausule maximaal 80 procent van de eindprijs wijzigen en moet deze gekoppeld worden aan objectieve parameters van de prijs die effectief op de aankoop van grondstoffen betrekking hebben.

Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met de nieuwe B2B-wet die in werking trad op 1 december 2020. Het is volgens deze wet verboden om zonder geldige reden eenzijdig de prijs, kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst te wijzigen. De mogelijkheid om de prijzen aan te passen moet bijgevolg gekoppeld worden aan objectieve paramaters zoals bijvoorbeeld de stijging van de grondstofprijzen.

De prijsherzieningsclausule dient te werken als een op zichzelf staand mechanisme zonder dat er een nieuw akkoord nodig is van de partijen. De nieuwe prijs moet transparant bepaalbaar zijn.

We kunnen maar één ding besluiten uit al deze voorwaarden en wettelijke beperkingen en dat is dat het opmaken van een vaste clausule erg moeilijk is. Een correcte prijsaanpassingsclausule is steeds maatwerk. Indien men immers de voorafgaande principes niet respecteert, zal de clausule mogelijks nietig worden verklaard.

2. Overmacht

Indien er geen clausule van prijsaanpassing is opgenomen in uw overeenkomst, kan u dan terugvallen op het principe van overmacht, ingeschreven in het Burgerlijk Wetboek? Overmacht is volgens het Hof van Cassatie gedefinieerd als zijnde een gebeurtenis die een onoverkomelijk beletsel vormt voor het nakomen van een verbintenis, buiten de wil van de partij die er zich op beroept. Er dient bijgevolg een absolute onmogelijkheid te zijn om de diensten of de producten te leveren.

Strikt genomen kan men dus niet spreken van overmacht bij de stijging van de prijzen. U bent principieel nog steeds in de mogelijkheid om te leveren zoals overeengekomen, echter niet langer tegen de gewenste marge.

3. Hardship

Bij overmacht spreken we van een absolute onmogelijkheid, bij hardship geldt dat het veel moeilijker geworden is om de verbintenissen na te komen.

Hardship kan gedefinieerd worden als zijnde een onvoorzienbare situatie die een ernstig onevenwicht doet ontstaan tussen de contractspartijen die als gevolg heeft dat de verdere uitvoering van de overeenkomst bijzonder nadelig is geworden voor een van de partijen.

Hardship is echter geen rechtsbeginsel dat traditioneel aanvaard wordt in het Belgische recht. Het is uiteraard wel mogelijk om dergelijke clausule in de overeenkomst op te nemen.

Uit artikel 1134, derde lid BW heeft rechtspraak een wat meer aanvaard principe afgeleid. Namelijk uit de wettelijke verplichting om een overeenkomst te goeder trouw uit te voeren, vloeit de verplichting voort om, wanneer er zich een contractueel onevenwicht voortdoet, de afspraken te goeder trouw heronderhandeld dienen te worden. Dit biedt echter weinig zekerheid.

4. Vrijwaring van schadeclaims

Een ander belangrijk onderdeel van een overeenkomst naast de prijs, is doorgaans ook de levertermijn. Schaarste van bepaalde grondstoffen en producten kan aanleiding geven tot het niet naleven van deze levertermijn. Om uzelf te beschermen tegen claims van klanten kunnen uw contracten best uitgerust zijn met een paragraaf die stipuleert dat de klant erkent dat vertragingen in de levering of aanvoer van grondstoffen een vertraging kunnen betekenen in de leveringstermijn van uw producten, zonder dat dit kan beschouwd worden als een wanprestatie in hoofde van de leverancier of aanleiding kan geven tot enige vergoeding.

Wij kunnen hieruit besluiten dat het zeker de moeite loont om een goede overeenkomst en/of algemene voorwaarden te laten samenstellen. Wenst u graag een ‘quick scan’ van uw huidige contracten/algemene voorwaarden of hernieuwing ervan, aarzel dan niet om met ons contact op te nemen.

Bekijk ook onze andere recente blogberichten en ontdek meer expertise